پیشینه تولید پوشاک در ایران
پوشاک از روزهای نخست تمدن بشری همراه انسان بوده است و ایرانیان از نخستین ملتهایی بودند که به لحاظ رشد فرهنگی، لباس برای آنها فقط تن پوش و مـحافظی در برابر آسـیبهای طبیعی نبود و به زیبایی و آراستگی آن توجه ویژه داشتهاند تا جایی که از طرحهای روی لباسهای خود برای انتقال و بیان عقاید و احساسات خود بهره میبردند.
نیاکان ما ذات و ترکیبات آنچه میپوشیدند را میشناختند، یعنی ترکیبی از پوششهای طبیعی نظیر پشم، ابریشم و پنبه که سادگی و زیبایی را توأمان دارا هستند و در عین حال برای تمام اقشار جامعه قابل دسترس بود. این همان شناختی است که سالهای بعد اروپائیان بدان دست یافتند و استفاده از الیاف طبیعی را جایگزین الیاف مصنوعی نمودند تا بیش از پیش به سلامت خود اهمیت دهند. همهی اینها را میتوان دستاورد ایرانیان در گذشته نامید که صنعت پارچه و پوشاک ایران را پیشتاز و سرآمد جهانیان كرد. جالب است بدانید اسكندر مقدونی، با آنكه به ایران حمله و آن را اشغال كرده بود، لباس ایرانی میپوشید.
کتان، کنف، پنبه و ابریشم از جمله الیافی بودند که برای بافتن پارچه از آنها استفاده میشد. آشوریها در سده هفتم قبل از میلاد در شمال بین النهرین به تولید ابریشم میپرداختند. هخامنشیان نیز با فراگیری روش تهیه آن از آشوریها، ابریشم را به یونان صادر میکردند. کشف قطعات منسوج ابریشم با منشأ چینی و ابریشم با منشأ پیلههای کرم ابریشم وحشی متعلق به سده پنجم قبل از میلاد در گورهای یونان و شبه جزیره کریمه، این مسئله را تأیید میکند. آریستوفان در 411 قبل از میلاد از تن پوشهای بغایت نازک و شفاف به نام لباس مادی یاد میکند. از سده سوم تا اوایل سده هفتم میلادی، بافندگی ایران دارای اعتبار و منسوجات ابریشمی آن به دلیل داشتن نقشهای پرشکوه و رنگهای شفاف ممتاز بود. کشف قطعات متعدد پارچههای ابریشمی و پشمی ایران در ترکستان چین، ژاپن، قفقاز، فرانسه، سوریه، مصر و ایتالیا این مدعا را ثابت میکند. نخستین مدرک متقن از منسوجات نقشدار در نقش برجسته خسرو دوم در طاق بستان برجای مانده که قدمت آن بیشتر از زمان خود کنده کاریها است.
نگارههای آمیخته با تصاویر شکارگران و جنگاوران، تکی یا جفتی، مورد پسند فرمانروایان صدر اسلام و اروپای قرون وسطا قرار گرفت و میراث ساسانی که عمدتاً مبتنی بر مضمون و مقام پادشاهی و شمایلگری وابسته به آن بود، سراسر جهان اسلام و اروپای مسیحی و چین و ژاپن را فراگرفت و تا پنج قرن پس از انقراض آن سلسله باقی بود.
دستگاههای بافندگی و روشهای بافـت: دوک نخ ریسی اولین وسیله پارچه بافی است که الیاف را به نخ تبدیل میکند. تکامل این وسیله نقش مهمی در پیشرفت فن نساجی داشته و مقدمه پیدایش چرخ نخ ریسی است. یافتههای باستان شناسی نشان دهنده استفاده دوک از دوره نوسنگی است. در بسیاری از محوطههای باستانی عصر نوسنگی ایران دوکهای متعددی یافت شدهاند. مهری از محوطه چغامیشِ خوزستان متعلق به 3300 قبل از میلاد مسیح زنی را در حال نخ ریسی نشان می دهد. دستگاه بافندگی وسیله بعدی است که تاریخ ابداع آن به اوایل هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد. بر روی مهری که از شوش به دست آمده است، دو نفر در کنار دستگاه بافندگی نقش شدهاند که نشان دهنده وجود این حرفه در آغاز عصر شهرنشینی است.
